Reisverslag van Jan van Eijk naar Roemenië, Oekraïne en Moldavië van 8 t.e.m. 20 december 2019 samen met Bert van Panhuis van de “Stichting met Uitgestrekte Hand”
Moldavië Staatsvorm: Republiek, tot 1991 onderdeel van Sovjet-Unie Aantal inwoners: ca. 3,4 miljoen Oppervlakte: 33.851 km2 (NL 41.543 km2) Taal: Roemeens Munteenheid: Moldavische Lei (MDL) € 1,00 = ca. 19,19 Lei Hoofdstad: Chisinau Vlag:
Oekraïne Staatsvorm: Republiek Aantal inwoners: ca. 44 miljoen Oppervlakte: 603.500 km2 Taal: Oekraïns, Roemeens, Russsich Munteenheid: Oekraïnse grivna (UAH) € 1,00 = ca. 26 grivna Hoofdstad: Kiev Vlag:
Roemenië Staatsvorm: Republiek Aantal inwoners: ca. 21,5 miljoen Oppervlakte: 283.391 km2 Taal: Roemeens Munteenheid: Roemeense Leu (RON) € 1,00 = ca. 4,78 Leu Hoofdstad: Boekarest
Vlag:
Op zondag 8 december
Om ca. 08:00 uur vertrekken Bert en ik vanaf de Julianalaan in Ermelo met regen naar Oost-Europa. Voor mij de eerste keer dus best wel spannend. In Duitsland stopt de regen en kunnen we goed doorrijden. In Nürnberg hebben we een stop en de eerste tegenvaller voor Bert. Hij vraagt mij te rijden maar ik pas niet achter het stuur. De wagen is zo vol met spullen dat de chauffeursstoel niet naar achteren geschoven kan worden en ik dus klem zit. Berts goede humeur heeft er niet onder geleden want hij rijdt vervolgens naar ons overnachtingshotel Pension Memminger in Windorf/Renholding bij Passau. Na een heerlijke schnitzel en een pintje is het om 22:00 uur slapen. De eerste dag met Bert heb ik overleefd (of is het andersom?). Maandag 9 december
Vroeg uit bed want Bert wil bijtijds gaan rijden. Na een goed ontbijt stappen we om 07:30 uur in de auto en rijden we met droog weer de grens over naar Oostenrijk. Vignet gekocht en via Linz en Wenen komen om ca. 11:00 uur bij de Hongaarse grens. Via Boedapest (randweg met wat file) rijden we over een saaie, lange weg naar de grens met Roemenië. Ook deze grens passeren we probleemloos. De klok wordt hier een uur vooruit gezet. Na een klein uurtje rijden komen we aan in Alesd bij George (Sjors) en Viorica Blay waar we hartelijk worden ontvangen en gelijk aan de tafel kunnen aanschuiven. Na het eten zaalvoetbal gekeken waar George het beheer heeft van de zaal. Deze staat aan de overkant van huis van George. Vervolgens kennis gemaakt met dochter Paula en man Mircha en dochtertje Anja. De gesprekken gaan in een mengeling van Engels en Duits.
Na een lange reisdag douchen en om 22:30 uur naar bed. Bert en ik slapen in de slaapkamer van George en Viorica, zij slapen op de bank, wat een gastvrijheid. Dinsdag 10 december (mijn 48e trouwdag met Ivonne)
Omdat Bert een lange reisdag naar Oekraïne verwacht staan we om 05:30 uur op (is te vroeg Bert). Na een prima ontbijt en een gebed van George (in het Roemeens waar ik alleen het amen van verstond) rijden we om 06:20 uur weg bij mooi droog weer. De eerste 3 uur verlopen moeizaam, in 3 uur 120 km gereden. Ondanks het trage rijden blijven Bert en ik goed gemutst, wat volgens Bert aan hem ligt en ik denk .….
Eind van de ochtend rijden we door de Karpaten (hoogste berg 2305 m). Het is een mooie tocht met nog slecht hier en daar wat sneeuw resten maar de wegen zijn goed te berijden. Bij het standbeeld “Palma” in de Karpaten (opgeheven hand) wat foto’s gemaakt.
Onderweg bij Luba in Vicovu de Sus (is nog Roemenië) koffie gedronken en diverse zakken kleding en spelletjes afgegeven. Een gift vanuit Ermelo van € 500,00 afgegeven welke besteed moest worden aan kinderen. Luba heeft vorig jaar geld van Bert gekregen voor een groep kinderen voor een kerstcadeau. Deze groep heeft dit jaar geld ingezameld om andere kinderen een kerstcadeau te geven maar komen voor 39 kinderen geld te kort. De gift uit Ermelo wordt hiervoor gebruikt. Wat een blijdschap en dankbaarheid.
De grens met Roemenië gaat probleemloos en met Oekraïne traag. De begroeting bij ons gastgezin Vitaly, Anja en de kinderen Jeremia, André en Vitalina in Cudei (Oekraïne) is wederom hartelijk. Na het eten gaan we voor 2 uur naar de plaatselijke sauna waar we heerlijk relaxt de vermoeidheid van 3 reisdagen uit ons lichamen laten trekken. Om 23:00 uur naar bed. Ik kom tot de conclusie dat Bert snurkt wat door hem wordt ontkent. Blijkbaar zit hij in de ontkennende fase van zijn leven, dus dat wordt nog wat. Woensdag 11 december
Om 06:45 uur opstaan en na douchen een heerlijk ontbijt met gebakken ei en eigen gebakken broodjes om 08:00 uur in de auto van Vitaly op weg naar Moldavië. Grensovergang gaat traag maar zonder problemen.
Wat direct opvalt is dat de wegen in Moldavië beduidend slechter zijn dan in de vorige landen.
Eerst naar Centrol Creștin Hristos Pentru Fiecare (school met de bijbel) in Bălţi (spreek je uit als Bels) waar directeur Annatoly 60 pakketten heeft klaarstaan voor verdeling. Uit de hoofdstad Chisinau op ruim 150 km komt Patrick speciaal geld voor pakketten ophalen. Eerst gaan we naar de burgemeester van Riscani (dorpje in de buurt van Bălţi) voor ontvangst. Hij spreekt zijn dankbaarheid uit en heeft enkele adressen geselecteerd voor bezoek. Zijn secretaresse gaat met ons mee als gids. Eerst bezoek is vrouw alleen en ligt op sterven. Sleutel bij buurvrouw aan overkant gehaald, maar vrouw is te slecht om binnen te gaan. Tweede bezoek is opa en oma met gehandicapt kleinkind. Daarna nog enkele families bezocht waar onder een man van 91 jaar die in een flat woont zonder lift. Huizen en wegen in dit dorp zijn slecht, water komt meestal uit waterput.
Na de bezoeken gaan we naar ons gastgezin met als gastvrouw Aleanne in Baraboi. Aleanne is Nederlandse, komt uit Leiderdorp, is getrouwd met een Moldaviër en heeft 4 zoontjes. Ze leven zeer eenvoudig, hebben sinds dit jaar een douche binnen maar toilet (poepdoos) is nog buiten (gelukkig vroor het niet).
’s Avonds gaan we naar de familie van Aleanne’s man. Het wordt een avond met bijzondere gesprekken, zang en gebed (op de knieën) waarbij iedereen hardop door elkaar bid (heel apart).
Om 23:30 uur gaan we slapen na een indrukwekkende dag. Donderdag 12 december
07:30 uur opstaan, goed geslapen. Eerst naar poepdoos en dan ontbijt met veel gebakken ei. Na bezoek aan kerk in aanbouw (moet nog veel gebeuren) gaan we pakketten wegbrengen.
1e Bezoek aan man met 2e vrouw. 1e vrouw is met 2 dochters ineens vertrokken naar Italië. 2e vrouw heeft epilepsie maar voorgeschreven medicijn is niet te krijgen. 2e Bezoek is gezin met blind jongetje met een verstandelijke handicap. Man is aan 1 oog blind 3e Bezoek is aan een echtpaar waarvan de man hartpatiënt is en het voorgeschreven medicijn niet te leveren is. 4e Bezoek is vrouw alleen met gehandicapt meisje. Leven zeer armoedig. 5e Bezoek is aan een vrouw alleen, heeft 2 geiten en te weinig hout om winter door te komen.
Om 12:00 uur eten we wat bij de schoonzus van Aleanne en nemen daarna afscheid. We krijgen Gods zegen mee en vragen deze over te brengen aan alle mensen die onze reis mogelijk hebben gemaakt.
De grensovergang van Moldavië naar Oekraïne gaat wederom traag maar zonder problemen.
In de avond zijn we weer bij Vitaly thuis in Cudei. Ik heb zelden zo vieze auto gezien, zowel van buiten als van binnen (sorry Vitaly voor onze modderschoenen). Mijn indruk van het bezoek aan Moldavië.
Eerst bezoek in Bălţi is zeer positief. De kerk bij Aleanne (Pinkstergemeente) bestaat hoofdzakelijk uit familie van haar. De Moldaviërs zijn moeilijk te bereiken, zijn veel op zichzelf en wat achterdochtig, met name de ouderen. Mogelijk is dit nog een gevolg van het communisme. De mensen leven zeer armoedig. Veelal is de WC buiten en is er geen douche. De wegen zijn zeer slecht en onverhard. Voor de kinderen is er geen vertier en de werkeloosheid is zeer hoog. Er wordt veel alcohol gedronken. Moldavië is een arm land. Vrijdag 13 december
Het is vandaag een beetje uitslapen. De 250 kerstpakketten voor de Oekraïne worden opgehaald door diverse mensen. Een aantal gaan naar het oorlogsgebied in Donetsk waar nog dagelijks slachtoffers vallen. Hele dorpen zijn verlaten en het is er gevaarlijk vanwege de mijnen. De pakketten zijn voor gezinnen met kinderen in dit gebied waar geen eten is en hout om de huizen te verwarmen.
Eind van de ochtend zijn de meeste pakketten opgehaald. ’s Middag gaan Bert en ik eerst naar de kapper en ik moet zeggen, Bert is er zichtbaar van opgeknapt (althans dat vind hij).
Daarna pakketten wegbrengen. Eerste bezoek is een gezin met 10 kinderen in een slecht geïsoleerd huis. Alles gebeurd in 1 kamer (wonen, slapen, keuken). Meerdere kinderen slapen in één bed en zijn ondervoed. De vader drinkt. Bij het gezin ernaast zijn de omstandigheden vrijwel gelijk. Vervolgens nog enkele pakketten bezorgd, o.a. bij een oude vrouw die op de kachel zat om warm te blijven. De avond doorgebracht bij Vitaly en Anja. Zaterdag 14 december
Na ontbijt eerst naar de kerk die Bert ca. 13 jaar geleden heeft gebouwd met zijn stichting. Ziet er netjes uit al kan de buitenzijde wel een lik verf gebruiken en moeten er wat kapotte ruiten herstelt worden.
Vervolgens naar de stad Tsjernivtsi waar Bert wat geldzaken moet regelen en een orchideeplant gekocht voor Anja. ‘s Middag een pizza gegeten met Bert, Valenty en Vitaly. Opmerkelijk detail, toilet is buitenom en is een hurktoilet. Ook is het kinderkamp bezocht wat wordt ondersteunt door ConDoor (Jaap Kwant).
Eind middag een bezoek gebracht aan George die vorig jaar als chauffeur met Bert en Fred naar Moldavië is geweest.
George is geopereerd aan een liesbreuk wat daarna fout is gegaan waardoor een tweede operatie noodzakelijk was. Hij heeft zichtbaar nog veel pijn. We hebben 8 pakketten achtergelaten die hij de dag erop met zijn zoon gaat bezorgen. Begin avond zijn de laatste van de 250 pakketten opgehaald. Telkens als mensen pakketten komen ophalen bedanken zij niet alleen ons maar ook alle mensen in NL die dit mogelijk hebben gemaakt. Mij is duidelijk geworden dat de giften zeer gewaardeerd worden en ze het fantastisch vinden dat we ze willen helpen zonder ze te kennen. Bert en ik hebben al heel wat plaatsen in de hemel gekregen van ze, zo dankbaar zijn ze. ’s Avonds de laatste maaltijd bij Vitaly en Anja en de orchidee aan Anja gegeven als dank voor alle goede zorgen. Heel bijzonder dat je in zo’n korte tijd je helemaal thuis voelt bij deze mensen. Zondag 15 december
Om 07:30 uur opstaan, ontbijt en naar de ouders van Vitaly. Afscheid genomen en om 09:00 rijden we naar de grens met Roemenië. Duurt in totaal 1 uur wat volgens Bert zeer vlot is. Ook nu staan er weer veel vrachtwagens aan Roemeense kant (duur zeker 2 dagen voordat zij de grens kunnen passeren).
Om ca. 12:00 uur hebben we Luba in Vicovu de Sus, vriendin Thabitha opgehaald waarna Bert trakteert (hij heeft ook goede gewoontes) op een bijzonder etentje. Gebakken aardappeltjes, spekreepjes en div. sausjes met als verassing eten met je vingers.
Daarna 13 kerstpakketten weggebracht, o.a. bij div. zigeunerfamilies. De eerste was bij een gezin met 9 kinderen waarbij de 10e al zich weer aandiende. Daarna bij een vrouw die niet meer kan lopen en de hele dag op bed ligt. Vervolgens ontstond er een oploopje omdat meerdere families ook een pakket wilde. Het is dan moeilijk deze achter te laten zonder pakket, want ook daar is de nood hoog. Vervolgens nog enkele families bezocht die leven onder zeer schrijnende omstandigheden, wederom grote ellende en armoede.
Thabitha zong bij twee bezoeken een lied, o.a. bij een echtpaar waarvan de man invalide is en de vrouw zeer emotioneel. Wat een stem heeft Thabitha, kippenvelmomenten. Als laatste bezochten we een vrouw die vorig jaar nog haar buurvrouw verzorgde (zwarte benen).
De vrouw ligt nu zelf letterlijk dood te gaan en het was hartverscheurend haar zo te zien lijden. Was even tweemaal slikken, wat een droevige toestand. Daarna kerk (Pinkstergemeente) van Luba bezocht.
De middag was soms zeer emotioneel, indrukwekkend en triest. Wat een ellende en schrijnende armoede hebben we weer gezien. ’s Avonds bij de fam. van Luba doorgebracht. Van de dochters kregen Bert en ik een mooie kerstwens (ik van Ruhoma en Berenis) en een leuk detail was dat de Ruhoma een T-shirt aanhad van de volleybalvereniging SV Dynamo Apeldoorn van mijn oudste kleindochter. Een levend bewijs dat kleding goed terecht komt. Maandag 16 december
Vandaag wordt weer een reisdag. Na een prima nachtrust en ontbijt vertrekken we om ca. 08:30 uur bij Luba. Wat een heerlijk gezin om bij te logeren. Het is stralend zonnig weer en een mooie tocht door de Karpaten met weinig verkeer. Onderweg wat spulletjes gekocht voor o.a. de verloting EMK nieuwjaarsbijeenkomst. Ik voor Ivonne een muts gekocht. ‘k Ben benieuwd of ze hem mooi vindt. Bert fungeert als voorbeeld en hij knapt er zichtbaar van op, maar ja, wat staat hem niet?
Om 17:30 uur zijn we bij George en Viorica in Alesd. We kunnen direct aanschuiven aan tafel voor een heerlijke macaronischotel. Na diverse zaken geregeld te hebben gaan we na een lange reisdag bijtijds naar bed. Dinsdag 17 december
Om 08:10 uur rijden we met George naar de Selgros (een soort Makro) in Oradea om diverse worstsoorten te kopen voor tehuis met verstandelijk gehandicapten. Dit tehuis in Dubrava is door omroep MAX jaren (2005?) geleden d.m.v. een TV actie gerenoveerd. Daarna heeft de omroep zich teruggetrokken en moet het tehuis het hoofdzakelijk hebben van giften. Het tehuis begon met ca. 200 patiënt, nu zijn het er 420. Per vaste kracht, ca. 45 totaal (de rest zijn vrijwilligers) zijn er 30 patiënten waarvan vele vaak incontinent. Het totale complex heeft 16 gebouwen. Het tehuis heeft een eigen vlag met als opdruk “God neemt de weg voor ons”. Nadat we de worsten hebben afgegeven krijgen we een korte rondleiding. Alles ziet er netjes, schoon en sfeervol uit.
Na dit bezoek gaan we terug naar Oradea om 15 pakketten op te halen. Passen net in de Dahsia Duster van Bert.
Ik moet van Bert vermelden dat het een geweldige auto is, op straffe van …Maar zonder dolle, het is een prima auto en heeft ons overal probleemloos naartoe gebracht. Na veel file in Oradea zijn we rond de middag terug in Alesd. ’s Middags brengen we enkele kerstpakketten weg o.a. bij oma met kleinkind en een vrouw met dochter (man overleden). Beiden wonen afgelegen en uiterst armoedig.
’s Avond zijn we uitgenodigd bij huisarts Anne-Marie en haar man Frenco voor een maaltijd. We laden eerst allerlei medische spullen, die we vanuit NL hebben meegenomen, uit. Anne-Marie vertelt me dat er aan veel medicamenten en andere medische voorzieningen een gebrek is en ze waardeert onze spullen dan ook erg. Het is een gezellige avond. Woensdag 18 december
De plannen voor deze dag wijzigen zich met de minuut. Uiteindelijk gaat er iemand mee van de plaatselijk kerk die de weg weet naar diverse adressen. We gaan met z’n vieren op weg, tweemaal een George, Bert en ik. Ons eerste adres is erg afgelegen, ca. 45 minuten rijden door de bergen over een zeer slechte weg. Vrouw met ziek kind aangetroffen. Man werkt is het bos met als loon hout voor de winter om huis te verwarmen en eten te koken. Er loopt een koe los rond. Deze mensen hebben voor de winter een varken geslacht, maar door het warme weer en ontbreken van een vriezer hebben ze een (groot?) deel van het varken moeten weggooien. Wat een ellende.
Daarna bezoeken we een zigeunergezin. Ook dit is weer een uur rijden door de bergen. Wat een geluk hebben we dat er geen sneeuw ligt. Na de soep bij Viorica gaan we met z’n drieën verder. Het eerste bezoek is een gezin met 9 kinderen waarvan de vader is overleden en één van de meisjes diabetes is. Het tweede bezoek is een gezin met 5 kinderen waarvan de jongste 2 weken oud is. Ook hier gebeurd alles weer in 1 kamer (slapen, koken en wonen). Het derde bezoek (we moeten over een zeer bouwvallige brug rijden maar gelukkig gaat ook dit goed) is aan een vrouw met een man en 2 zonen die allen aan de drank zijn. Het is er binnen opvallend schoon en netjes, wat een pracht vrouw is dit. Onderweg wordt in Popești nog wat worstsoorten gekocht voor zowel eigen consumptie als voor het EMK.
Hierna volgt één van de hoogte punten voor Bert van deze reis, een bezoek aan het bejaardenhuis in Sunchinus waar een vriendin (lilliputter) van Bert en Geke woont.
Na een gezellig gesprek gaan we naar een gezin met 4 kinderen waarvan de moeder een tractorongeluk heeft gehad en bezoeken we nog een zigeunergezin in een vernieuwd huis.
Het laatste pakket bezorgen we bij de man die ’s ochtends met ons mee, deze brengt hij zelf weg. In totaal zijn er ca. 700 kerstpakketten uitgedeeld waarvan Bert en ik er slechts een klein aantal zelf hebben gedaan. Het was ongelofelijk fijn om te doen. Telkens waren er blijde en verraste gezichten. De mensen waren dankbaar en ik kon merken dat ze het waarderen dat mensen uit NL dit komen brengen. De gelovigen dankten God voor dit geschenk en wensten ons Gods zegen toe. Soms ontstond er spontaan een gebed en 2x een schitterend lied. Bert vertelde steeds dat de pakketten niet van ons kwamen maar dat dit mogelijk was door giften van vele mensen in NL. Donderdag 19 december
Om 08:00 uur rijden we bij George en Viorica weg na een innig afscheid. Wat een geweldige mensen, gastvrij en gelovig. We krijgen Gods zegen mee voor onderweg en onze gezinnen thuis.
De reis verloopt voorspoedig, geen problemen bij de grenzen en ook Boedapest gaat vrijwel zonder file genomen worden. Om 17:00 uur zijn we bij ons hotel “Wirtshaus am Schloss” in Aicha. Wat een luxe hebben we ineens weer, heel bizar. Na een heerlijk eten en een fijn gesprek met Bert over onze reis en ervaringen gaan we om 20:30 uur onze kamer, douchen en slapen. Morgen wacht ons nog een lange reis en natuurlijk Geke en Ivonne. Vrijdag 20 december
Na een meer dan voorspoedige reis zijn we na een kleine 6000 km reizen om ca. 16:30 uur weer gezond in Ermelo.
Bert,
Bedankt dat je me gevraagd hebt mee te gaan met deze reis. Ondanks dat we verschillen in het beleven en belijden van ons geloof in God heeft dit niet in de weg gestaan om 13 fantastische dagen met elkaar te beleven.
Nogmaals bedankt en ik wens je stichting nog velen jaren toe deze reis te organiseren.
Persoonlijke noot,
Toen Bert mij vroeg mee te gaan met zijn reis naar Roemenië, Oekraïne en Moldavië heb ik eigenlijk geen moment getwijfeld om ja te zeggen. Natuurlijk heb ik me eerst voorbereid door verslagen te lezen en foto’s te bekijken van eerder reizen. Hoe anders is de werkelijkheid. De armzalige omstandigheden waarin mensen en gezinnen leven in deze landen is niet op papier weer te geven. Je moet er zijn. Het huis (nou ja, huis) wat je ziet, de lucht die je ruikt, de dingen die in de hoek van de kamer staan, hoe alles eruit ziet en zeker ook de reactie van de mensen en kinderen zijn niet te beschrijven. Je moet het beleven. Heel veel armoede, ellende en ondervoeding heb ik gezien. Kinderen die niet voldoende te eten krijgen waardoor hun ontwikkeling achter blijft en de levensomstandigheden erbarmelijk zijn. Vaak heb ik zulke gevallen aan mijn 4 kleindochters gedacht, de luxe die zij hebben, deze kinderen hebben werkelijk niets. Zij hadden de “pech” dat hun wieg niet in Nederland stond. En wat is het dan mooi om heel even deze ellendige omstandigheden te verlichten door een kerstpakket te geven. De dankbaarheid die je daarvoor terug krijgt is groot en soms tranen trekkend. Met giften aan de stichting “Met Uitgestrekte Hand” kunnen mensen ter plaatse vele pakketten uitdelen al blijft het een druppel op een gloeiende plaat.
Voor deze mensen, die vanuit hun geloof dit werk doen, heb ik grote bewondering gekregen tijdens mijn reis.
Daarom is het belangrijk dat wij een stukje van onze welvaart, de supermarkten barsten uit hun voegen met kerst, te delen met de mensen die niets hebben. Jan van Eijk